In Haarlem is eind november een motie aangenomen die het college verzoekt 30 km/uur te hanteren als norm. Eind oktober was ook al in de Tweede Kamer een motie aangenomen die de regering oproept 30 km/uur als norm in de bebouwde kom te hanteren. Volgens de initiatiefnemers van deze laatste motie wordt het daarmee veiliger, vooral in de buurt van scholen en kinderopvanglocaties. “Kinderen moeten veilig naar school kunnen fietsen en lopen. Richt het verkeer in met kwetsbare deelnemers als uitgangspunt“, zegt GroenLinks-Kamerlid Kröger. Dit is dezelfde reden waarom Bus-kruit al langer pleit voor de invoering van 30 km/uur. Zeker waar grote zware bussen rijden en veel kinderen oversteken of waar fietsers de weg moeten delen met deze voertuigen. Wij zijn verheugd dat zowel op gemeentelijk niveau als op nationaal niveau ons pleidooi voor meer leefbaarheid en veiligheid wordt gehoord.

Beide moties laten ruimte voor een hogere maximumsnelheid “als het veilig kan”, bijvoorbeeld op doorgaande wegen. Deze hogere snelheid moet dan wel worden gemotiveerd, waarom op die plek sneller kan worden gereden. In de huidige situatie is het juist andersom: standaard geldt 50, tenzij hier gemotiveerd van wordt afgeweken. De noodzaak voor 30 km/u is hoog, want de verkeersveiligheidsdoelstellingen voor 2020 zijn niet gehaald. De afgelopen tien jaar steeg het aantal verkeersdoden vooral onder fietsers, ouderen en scootmobielrijders. Fietsers en ouderen zijn daarnaast grote groepen onder de verkeersdoden. “Een veilige infrastructuur is van levensbelang voor voetgangers en fietsers. In 2010-2019 was 40% van het totale aantal verkeersdoden voetganger of fietser. Van het totale aantal ernstig verkeersgewonden was in 2018 zelfs 69% voetganger of fietser. Als de snelheid van voertuigen hoger is dan 30 km/uur, is de kans groot dat voetgangers en fietsers bij een aanrijding ernstig of dodelijk letsel oplopen. De inrichting van verblijfsgebieden en woonerven moet er daarom voor zorgen dat de rijsnelheid niet hoger is dan 30 km/uur. (SWOV, 19 nov 2020)

In het raadsstuk initiatiefvoorstel “Maak nu werk van 30 km per uur” wordt aangegeven waarom gekozen wordt voor 30 km/uur:

“De gemeenteraad heeft met het vaststellen van de SOR ingespeeld op hetgeen veel Haarlemmers al jaren merken. Het is druk op fietspaden en stoepen. De verblijfskwaliteit van die ruimtes blijft echter achter. Fietspaden zijn te smal voor het toenemende gebruik. Stoepen zijn te vol voor de voetgangers, de spelende kinderen en de fietsenrekken. Daarnaast rijdt het gemotoriseerd verkeer op veel plekken, zoals lagere scholen, te hard. Dit heeft een nadelig effect op de verblijfskwaliteit. Daarom is er al vastgelegd dat binnen de bebouwde kom van Haarlem verblijf, voetgangers en fietsers het primaat hebben. Hierbij past een inrichting als 30 km/u gebied.”

Wij hebben al vaker inzichtelijk gemaakt dat het beleid voor 30 km/uur al vastligt in gemeentelijk beleid van Haarlem. Echter tot op heden wordt hier geen uitvoering aangegeven. Mogelijk dat met het aannemen van deze motie in de gemeenteraad van Haarlem en de motie in de Tweede Kamer nu daadwerkelijk mee kan worden gestart.

Aanrijding bij kruispunt Houtplein

Dat dit hard nodig is werd 27 november een dag na de raadsvergadering weer duidelijk: bij het Houtplein werd een vrouw aangereden. Nieuwsbericht: “Houtplein afgezet na aanrijding”. Wat enkele omstanders tijdens de afzetting opviel was dat de dubbeldekker touringcars als enige met draaiende motor bleven staan. De overige voertuigen hadden hun motoren uitgezet. Een chauffeur gaf aan dat deze grote bussen niet konden worden stilgezet vanwege de slechte kwaliteit van de bussen. Stilzetten van de motor zou er in resulteren dat de systemen niet meer functioneren. De bussen hebben daar dus geruime tijd (de dubbeldekker in kwestie meer dan een uur) stationair staan draaien. Stationair draaiende motoren zorgen voor veel uitstoot, omdat dan de reinigingssystemen vaak niet optimaal functioneren. Ook maakt de continu draaiende motor nodeloos veel lawaai in een woonomgeving. Dit maakt weer duidelijk dat de bussen niet thuis horen in een stadscentrum. Wanneer bussen niet eens hun motor kunnen uitzetten, omdat dan systemen niet goed functioneren vragen wij ons af of de rest van de bus wel van voldoende kwaliteit is. Eens te meer wordt hiermee aangetoond dat deze bussen voor lange afstanden buiten steden zijn bedoeld en niet voor in een stad.

Onrechtmatige gevaarzetting

Dat zich ongelukken voordoen tussen voetgangers en zware voertuigen is reden tot zorg. Gelet op het feit dat:

  1. bij de gemeente bekend is dat routes onveilig zijn waar zware voertuigen waaronder de grote bussen de weg delen met fietsers. Er op deze routes ongelukken gebeuren;
  2. uit verkeersveiligheidsonderzoeken (onder meer Houtplein) blijkt dat de snelheid van zwaar verkeer moet worden aangepast bij kwetsbare verkeersdeelnemers;
  3. tot op heden de snelheid voor deze grote zware bussen niet is aangepast;

is er mogelijk sprake van ‘onrechtmatige gevaarzetting / daad’ door de gemeente Haarlem als wegbeheerder. Dit betekent dat de gemeente maatregelen dient te treffen om dit te voorkomen.

Ontwerp Houtplein en omgeving

Met betrekking tot de aanpak van het Houtplein en omgeving staat ook nog een belangrijke notitie op pagina 11 van het raadsstuk:

“C Kritiek op dit besluit als het gaat om Hoogwaardig Openbaar Vervoer

De raad heeft ervoor gekozen dat Openbaar Vervoer een meer volwaardig alternatief moet zijn voor de auto. Zoals vastgelegd in het raadsbesluit kan de raad er gemotiveerd voor kiezen een weg of straat te bestempelen als 50km/u straat. Doorstroming van OV kan hier een reden voor zijn. Bij een vrij liggende busbaan zou op de busbaan 50 aangehouden kunnen worden en op de naastliggende weg 30 met de hierbij behorende inrichting.“

In de Tempeliersstraat is geen ruimte voor vrijliggende fietspaden. Daarnaast gaat het ontwerp er wel vanuit dat nog 50 km/u gaat geleden. Daarbij worden zebrapaden verwijderd op het Houtplein. Wij gaan er dan ook van uit dat gelet op de hiervoor beschreven wens van de Raad en Tweede Kamer voor 30 km/u dat voor het Houtplein en omgeving 30km/uur gaat gelden. We roepen het College en de Raad op hier ‘daad bij het woord’ te voegen.

Het kan niet zo zijn dat bij het eerste grote verkeersproject dat gerealiseerd gaat worden het doel van het door de Raad breed aangenomen Initiatiefvoorstel 30km/u niet wordt uitgevoerd door hier een drukke fietsroute toe te staan zonder vrijliggende fietspaden, in combinatie met zeer veel groot en zwaar busvervoer. Als bij dit project geen 30 km/u wordt ingevoerd dan is de kans erg klein dat in andere straten waaronder de Rustenburgerlaan, de Gedempte Oude Gracht wel de keuze wordt gemaakt voor de 30 km/u. Dan is het een goed bedoeld initiatief geweest van de Raad en de Tweede Kamer, maar heeft veiligheid en leefbaarheid nog onvoldoende prioriteit in Haarlem.